Λογοθεραπεία: Δυσλεξία, ΔΕΠΥ

Κωδικός μαθήματος
9102
Μονάδες ECTS
5
Εξάμηνο
Εξάμηνο ΣΤ / Ζ
Κατηγορία μαθήματος

Επιλογής

Επιλογής

Περιγραφή μαθήματος
ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Οι γνώσεις απορρέουν από τον γενικό σκοπό και τους αντικειμενικούς στόχους του μαθήματος και εστιάζονται στη βασική θεωρητική και πρακτική κατάρτιση των φοιτητών αναφορικά με τις σύγχρονες τάσεις και τα ζητήματα της διδακτικής επιστήμης. Στο τέλος του μαθήματος οι φοιτητές θα είναι σε θέση να αιτιολογούν γιατί επιλέγουν μία ορισμένη μορφή διδασκαλίας, ποιους σκοπούς εξυπηρετούν, ποιο είναι το περιεχόμενό της διδακτικής εργασίας, σε ποιους μαθητές απευθύνονται και ποια τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά τους. Ειδικότερα, κάθε φοιτητής στο πλαίσιο του μαθήματος μαθαίνει να συνεργάζεται με τους συμφοιτητές του στη δημιουργία και παρουσίαση σεναρίου ή μελέτης περίπτωσης μαθητή με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία). Στόχος της διδακτικής συνεργασίας είναι η κατανόηση και η παρέμβαση εφαρμόζοντας την ειδική διδακτική μεθοδολογία αναφορικά με το Στοχευμένο Ατομικό διδακτικά δομημένο και διαφοροποιημένο Ενταξιακό Πρόγραμμα Παρέμβασης στις Ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (ΣΑΔΕΠ ΕΜΔ). Έτσι, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο προσεγγίζονται τα ερωτήματα σχετικά με τις αρχές της διδασκαλίας και τις νευροεκπαιδευτικές θεωρίες μάθησης και τις μεταξύ τους σχέσεις με έμφαση αυτές που προωθούν τη μάθηση και την ανάπτυξη του μαθητή με γενικές και ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ
  • Στο επίπεδο των γενικών ικανοτήτων επιδιώκεται οι φοιτητές να μάθουν να αναζητούν, να αναλύουν και να συνθέτουν δεδομένα και πληροφορίες για τη δυσλεξία με τη χρήση των απαραίτητων τεχνολογιών.
  • Ακόμη να μάθουν να προσαρμόζονται σε νέες καταστάσεις που απορρέουν από τις ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία), λαμβάνοντας αποφάσεις για αυτόνομη, ατομική ή μικροομαδική εργασία βασισμένη στη μελέτη διεπιστημονικών και ξενόγλωσσων κειμένων συναφών με τη δυσλεξία και τη ΔΕΠΥ.
  • Επίσης, να μάθουν να παράγουν νέες ερευνητικές ιδέες για τους μαθητές με δυσλεξία και ΔΕΠΥ, σχεδιάζοντας διδακτικά έργα με σεβασμό στη διαφορετικότητα, στην πολυπολιτισμικότητα και στο φυσικό περιβάλλον.
  • Επιπλέον, να αποκτούν την ικανότητα κοινωνικής, επαγγελματικής και ηθικής υπευθυνότητας και ευαισθησίας σε θέματα δυσλεξίας σύμφωνα με τις αρχές της διαφορετικότητας και των ετεροτήτων.
  • Τέλος, να μάθουν να ασκούνται στην κριτική και αυτοκριτική με ορισμένες αυτοπαρατηρήσεις για τον τρόπο διδασκαλίας μαθητών με δυσλεξία προάγοντας την ελεύθερη δημιουργική και επαγωγική σκέψη.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Το μάθημα αποτελεί βασική εισαγωγή στις έννοιες της διδακτικής των μαθητών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (δυσλεξία). Στα περιεχόμενα του μαθήματος περιλαμβάνονται η αναγνώριση, κατηγοριοποίηση και διάκριση των γενικών από αυτές των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Σύμφωνα με τα κατηγορικά ταξινομικά συστήματα, συζητιούνται η φύση και η διαχείριση των προβλημάτων διδασκαλίας σε μαθητές με δυσλεξία, δυσαναγνωσία, δυσορθογραφία, δυσγραφία, δυσπραξία, δυσαριθμησία. Παρουσιάζεται η εκπαιδευτική παρέμβαση σε μαθητές με δυσλεξία με άξονα την ενταξιακή προσέγγιση σύμφωνα με τις αρχές και τη φιλοσοφία του Πλαισίου Αναλυτικού Προγράμματος Ειδικής Αγωγής (ΠΑΠΕΑ), των Α.Π.Σ. και των Δ.Ε.Π.Π.Σ. της τάξης στην οποία βρίσκεται ο μαθητής αλλά και της τάξης στην οποία εκτιμώνται οι δυνατότητές του. Το Στοχευμένο Ατομικό Δομημένο Ενταξιακό Πρόγραμμα Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών (ΣΑΔΕΠ_ΕΜΔ) διαμορφώνεται σε πέντε φάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν: (1) την αρχική εμπειρική συστηματική παρατήρηση του μαθητή με διαγνωσμένη δυσλεξία, (2) την άτυπη παιδαγωγική αξιολόγησή του, (3) τον σχεδιασμό του διδακτικού προγράμματος με βάση την επιλογή συγκεκριμένου διδακτικού στόχου, (4) την υλοποίηση της στοχευμένης διδακτικής διαφοροποιημένης παρέμβασης με δραστηριότητες μαθησιακής ετοιμότητας και ασκήσεις ακαδημαϊκών δεξιοτήτων και (5) την αξιολόγηση της στοχευμένης διδακτικής παρέμβασης κατανόησης κειμένου. Μέσα από τις αρχές της αποτελεσματικότητας της διδασκαλίας εξετάζεται η διαρκής διδακτική φροντίδα με την ενεργητική εμπλοκή του μαθητή με δυσλεξία στο πρόγραμμα μέσα από την ανάπτυξη κινήτρων μάθησης και τη διαμόρφωση θετικής στάσης προς τα μαθήματα της γλώσσας. Ακόμη, προσεγγίζονται οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (‘specificlearningdifficulties’) αναφορικά με τους εξής τομείς: (1) τομέας των αντιληπτικών δεξιοτήτων, (2) τομέας των μνημονικών δεξιοτήτων, (3) τομέας των δεξιοτήτων γραφής, (4) τομέας των βασικών αναγνωστικών δεξιοτήτων, (5) τομέας των μαθηματικών δεξιοτήτων, (6) τομέας των δεξιοτήτων της συμπεριφοράς.

  1. Γνωριμία με τα χαρακτηριστικά των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Θεωρίες για τη γλώσσα και τη σκέψη.
  2. Κατανόηση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών (δυσλεξία) και της ΔΕΠΥ. Θεωρίες μάθησης: συμπεριφοριστικές, ψυχογλωσσικές,
    κοινωνιογλωσσικές, (αλληλεπίδραση μητέρας παιδιού).
  3. Νευροαναπτυξιακές περιοχές και αναγνωστική μαθησιακή ετοιμότητα. Οι ψυχολογικές γνωστικές προϋποθέσεις της ανάγνωσης.
  4. Διδακτική μαθητών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες όπως αυτές αποτυπώνονται στο Πλαίσιο Αναλυτικού Προγράμματος της Ειδικής Αγωγής (ΠΑΠΕΑ).
  5. Διδακτική μαθητών με γενικές μαθησιακές δυσκολίες σύμφωνα με το Μοντέλο Επεξεργασίας Πληροφοριών, τη Γνωστική Ψυχολογία και τη Γνωστική Νευροεπιστήμη.
  6. Πειραματικό Πρόγραμμα και στρατηγικές διδασκαλίας σε μαθητές με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες (specific learning difficulties)
  7. Σύνταξη Στοχευμένου Ατομικού Διαφοροποιημένου Ενταξιακού Διδακτικού Προγράμματος γλωσσικών μαθημάτων με έμφαση την φωνολογική επίγνωση και μάθηση της ανάγνωσης.
  8. Κατανόηση των αναπτυξιακών γλωσσικών διαταραχών σε μαθητές με ειδική γλωσσική διαταραχή, Δυσλεξία και ΔΕΠΥ: εικονογραφική και γλωσσολογική μέθοδος διδασκαλίας της ορθογραφίας
  9. Ανίχνευση και διερεύνηση των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών στην πρόσληψη και παραγωγή προφορικού και γραπτού λόγου: Η Νευροαπεικόνηση των Μαθησιακών Διαταραχών και η χρήση της μαγνητικής τομογραφίας
  10. Μνημονικές λειτουργίες και ειδικές αναγνωστικές δυσκολίες. Αντιμετώπιση της δυσλεξίας.
  11. Καθολική και φωνολογική προσέγγισης της γλώσσας- θεωρία του Ζαν Πιαζέ για τη γνωστική και τη συναισθηματική ανάπτυξη στην εφηβεία
  12. Διδασκαλία της ανάγνωσης σε μαθητές με ειδική αναγνωστική δυσκολία (Δυσλεξία) και Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής με υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ)
  13. Προφορική αξιολόγηση μαθητών με δυσλεξία και ΔΕΠΥ
ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Δραστηριότητα

Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου

Διαλέξεις – Μελέτη και ανάλυση βιβλιογραφίας

39

Άσκηση πεδίου

20

Εκπόνηση μελέτης (project)

20

Εκπαιδευτικές επισκέψεις

2

Συγγραφή εργασίας

20

Προσωπική μελέτη και προετοιμασία εξετάσεων

21

Τελική εξέταση

3

Σύνολο μαθήματος

125

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Πρόταση 1: Σύντομες απαντήσεις σε ερωτήσεις 

Πρόταση 2: Ανάπτυξη δοκιμίου με ορισμένα ερωτήματα

Πρόταση 3: Μικροομαδική παρουσίαση 

Πρόταση 4: Μικροομαδική γραπτή εργασία

Άλλο: Δημιουργία διαφοροποιημένου παιδαγωγικού υλικού

Στην ελληνική γλώσσα αξιολογούνται με τις ακόλουθες μεθόδους αξιολόγησης:

  •  Διαμορφωτική ή συμπερασματική μέσω των εγγράφων της ομάδας χρηστών στο e-class Ερωτήσεις σύντομης απάντησης μέσα στην  αίθουσα
  • Ερωτήσεις ανάπτυξης δοκιμίων στην κατ’ οίκον ή στην μελέτη σε βιβλιοθήκη
  • Γραπτή εργασία παράδοση στο τέλος του εξαμήνου,
  • Δημόσια παρουσίαση στο τέλος των ανακεφαλαιωτικών μαθημάτων με τη σύνταξη σχεδίου στοχευμένης ατομικής λογοθεραπευτικής παρέμβασης σε μαθητές με δυσλεξία

Τα κριτήρια είναι προσβάσιμα στα ηλεκτρονικά έγγραφα του μαθήματος στο e-class.

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Επιλογές Συγγραμμάτων- Βιβλία μέσω συστήματος Ενδόξου:

  1. Βιβλίο [68372997]: Γνωστική Ψυχολογία, Γνωστική Νευροεπιστήμη και εκπαιδευτική πράξη, Κολιάδης Εμμανουήλ 
  2. Βιβλίο [50659660]: Ψυχολογία του λόγου και της γλώσσας, Στασινός Δημήτρης Π. 
  3. Βιβλίο [32998870]: Κατανοώντας τις Αναπτυξιακές Γλωσσικές Διαταραχές, Norbury Courtenay Frazier, Tomblin Bruce J., Bishop Dorothy V.M., Ράλλη Ασημίνα, Παληκαρά Ολυμπία
  4. Βιβλίο [59370917]: Ειδική αγωγή και εκπαίδευση, Μαρία Δροσινού 
  5. Βιβλίο Εγχειρίδιο Ειδικής αγωγής και αφηγήματα εκπαίδευσης, Δροσινού- Κορέα, Μ.
  6. Βιβλίο [59361048]: Η Διαχείριση της ΔΕΠ-Υ, Μανιαδάκη Κατερίνα, Κάκουρος Ευθύμιος 
  7. Βιβλίο [68375783]: Η Ανάγνωση, Κων. Δ.Πορποδας 
  8. Βιβλίο [33133960]: Προγράμματα και στρατηγικές διδασκαλίας για άτομα με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και σοβαρές δυσκολίες μάθησης, Κ. Χρηστάκης 
  9. Βιβλίο Κ. Χρηστάκης, Παιδιά με ιδιαίτερες ανάγκες στο δημοτικό σχολείο: Θεωρητική και Πρακτική Προσέγγιση. Αθήνα: Ατραπός.
  10. Βιβλίο [16808]: Η θεωρία του Ζαν Πιαζέ για τη γνωστική και τη συναισθηματική ανάπτυξη, Wadsworth Barry J. 

Επιπλέον βιβλιογραφία

  • Βιβλίο :Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων-Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. (1999). Δραστηριότητες μαθησιακής ετοιμότητας:-προφορικός λόγος(1), ψυχοκινητικότητα (2), νοητικές ικανότητες (3), συναισθηματική οργάνωση (4) βιβλίο για τον εκπαιδευτικό ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης. Επμλ. Μ. Δροσινού, Αθήνα: Οργανισμός Εκδόσεων Διδακτικών Βιβλίων.
  • Πολύχρονη, Φ., Χατζηχρήστου, X., Μπίμπου, Α., (2006). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες , Δυσλεξία. Εκδόσεις : Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα.
  • Πόρποδας, Κ.Δ., (1997). Δυσλεξία: η ειδική διαταραχή του γραπτού λόγου. Αθήνα: Έκδοση του συγγραφέα.
  • Πόρποδας, Κ., (2003). Διαγνωστική αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών στο Δημοτικό σχολείο. Έκδοση ΕΠΕΑΕΚ 2000-2006, Πάτρα.
  • Ζακοπούλου, Β., (2003). Τεστ πρώιμης ανίχνευσης δυσλεξίας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα

Συναφή επιστημονικά περιοδικά:

  1. Θέματα ειδικής Αγωγής
  2. Journal of Research in the Special Educational Needs (JRSEN)
  3. Dyslexia

Ηλεκτρονικά βιβλία και άρθρα.

βλ. http://www.pi-schools.gr/download/lessons/drast_math_etoimotitas/vivlio_ekp/vivlio.pdf

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS

https://eclass.uop.gr/courses/SLT139/